​​Op de omslag van het boek van Peter Siebesma ‘Verhaal van mensen’ staat een foto van een (Bretonse?) kust met grote en kleine rotsblokken. Op de rotsen spelen kinderen terwijl het water er tegenaan klotst. Met plezier denk ik. Zoals ik met plezier dit boek gelezen heb.
De ondertitel is: ‘Over helder water uit oude bronnen en nieuwe kansen voor een krimpende kerk’. Siebesma is tijdens het schrijven van dit boek vast gestruikeld over de kleine en grote rotsblokken bij die kust. In ieder geval doet hij een poging veel blokkades weg te nemen om een nieuwe frisse kijk te krijgen op geloven en kerk-zijn. Aan het einde van het boek schrijft hij dat er drie blokkades moeten worden opgeruimd om de neergaande lijn van de kerk geleidelijk aan om te buigen. De kerk moet in de eerste plaats wat doen aan haar presentatie en informatie. Hoe profileert de kerk zich? En geeft de kerk wel genoeg kennis aan haar leden, vooral van nieuwe inzichten en ontwikkelingen. De kerk moet meer durf tonen om ook minder gangbare opvattingen de ruimte te geven.
Siebesma zelf is bijvoorbeeld onder de indruk van de Gnostiek, temeer daar juist deze stroming de menselijke kant van het christendom laat zien. In de tweede plaats dient de kerk een breed en open toelatingsbeleid te hebben, want iedereen heet recht op een eigen geloven en niet geloven. Er moet geen criterium zijn waaraan mensen moeten voldoen om toe te treden. Er is geen kerkelijk examen nodig! En dan is er nog een derde steen dat moet worden weggerold. Nou ja, steen? Stenen! Zovelen zijn gestruikeld over die oude beelden over de ware kerk en over tal van wetten. Jezus wist niet eens wat een kerk was. Zie af van elke vorm van claimen van de waarheid, wetmatigheden of vaste structuren. ‘Ruimte creëren voor elkaar begint met het afschaffen van opvattingen die de kerken in de praktijk niet meer ondersteunen en die bovendien aanleiding voor velen zijn om het maar voor gezien te houden’. Dat betekent niet dat Siebesma oude bronnen allemaal in de vuilnisbak stopt, integendeel. Hij dompelt ze als het ware onder in het water en kijkt wat de ware betekenis kan zijn van wat we ooit meekregen aan geloof. Siebesma staat aan de eb- en vloedlijn en kijkt wat nog bruikbaar is en wat met de eb mee verdwijnen kan.  Zeer geboeid las ik de hoofdstukken over de Bijbel. Het stof slaat hij er van af en zoekt naar zin en samenhang. Op een aansprekende eenvoudige wijze wordt een schets gegeven van hoe de Bijbel is ontstaan en hoe het de eerste eeuwen toeging. De relativering van dat gehele wordingsproces maakt het allemaal nog boeiender.
Vervolgens geeft de schrijver een korte schets van wat er daarna allemaal gebeurde. De kerkgeschiedenis in een notendop. Die hoofdstukken zijn aan te raden voor elke gesprekskring die meer wil weten over de gang van die Jezus-beweging door de tijden heen. Siebesma richt zich vooral op de situatie in Nederland en geeft een goed beeld van de vele stromingen, van de orthodoxen, de evangelische stroming  tot de vrijzinnigen. Door het allemaal in historisch perspectief te plaatsen steek je er echt iets van op, vooral ook over hoe verder met de kerk. Simpel door terug te gaan naar af. Naar daar waar het ooit begonnen is, weer naar die rabbi Jezus die aan de vloedlijn stond en vissers aansprak, naar een gemeenschap van breken en delen. Van liturgie en verbinding. En door meer op te steken van die gnostische stroming die in de eerste eeuwen zo sterk was maar door maatregelen van de kerk verdween. Hans Stolp- schrijver van veel boeken over het esoterische christendom- wordt vaak aangehaald. Maar ook theoloog Cees den Heyer is een leermeester met zijn boeken over Jezus en de eerste gemeente. Komt Jezus niet uit de kring van de Essenen. Was Jezus lid van de Qumran-gemeenschap? En wat voor invloed heeft dat gehad op het geheel? En kan de christelijke mystiek niet een weg wijzen en een kans bieden om de kerk een menselijk gezicht te geven? Dan worden kerkelijke gemeenschappen plekken waar het verhaal van mensen klinkt. Dan groeien mensen open tot ‘complete en evenwichtige mensen’.
In alles wat je leest merk je dat Siebesma ontwikkelingspsycholoog is. Het is een boek waar groei in zit en beweging.  Het boek is zeer liefdevol geschreven. Warm, integer. En je merkt dat de schrijver musicus is. Elk hoofdstuk begint met een lied, passend bij het thema.Het boek eindigt ook met aandacht te vragen voor liturgie. In liturgie komt alles samen: zekerheid, veiligheid, geborgenheid en ontmoeting. ‘Gebruik van symbolen, woorden en liederen vraagt grote zorgvuldigheid om werkelijk ruimte te kunnen bieden aan het geheimenis van de kerk’. Het zal  ons helder water geven en nieuwe kansen voor een krimpende kerk.
Ik raad het boek van harte aan voor gesprekskringen, kerkenraden en voor al die mensen die verlangen naar helder water  uit oude bronnen.
​

JOS VAN OORD, programmamaker KRO-NCRV                                                                                                BOEK BESTELLEN?             Dat kan HIER